Olesno – kościół filialny, odpustowy, p.w. Św. Anny

Zabytek klasy zerowej. Najwybitniejszy z drewnianych kościołów Śląska Opolskiego i jedyny tego rodzaju w Polsce. Jego makieta zdobiła światową wystawę sztuki architektonicznej w Nowym Jorku. Nazywany jest „oleską różą zaklętą w drewno”. Jego niezwykłość polega na unikatowym kształcie architektonicznym. Otoczony cmentarzem kościół św. Anny znajduje się w odległości ok.1,5 km od Olesna. Świątynię wzniesiono wśród lasów w miejscu, gdzie według legendy św. Anna ocaliła dziewczynę przed zbójcami. Wybudowany w 1444 r. kościółek był wielkości obecnego prezbiterium z pniem cudownej sosny podtrzymującym od tyłu ołtarz główny. Sława miejsca przyciągała licznych pielgrzymów, dlatego w 1518 r. wybudowano większy drewniany kościół, a następnie przybudowano doniego w latach 1669 – 1670 pięć kaplic o baro-kowym wystroju. Kaplice wybudował Marcin Snopek, cieśla i budowniczy z Krakowa, należący do cechu w Gliwicach. Pierwotna świątynia zbudowana została w konstrukcji zrębowej z prezbiterium zamknię-tym trójbocznie, z płaskimi stropami i wysokimi dachami, krytymi gontem. Nad nawą od strony zachodniej nadbudowana czworoboczna wieża zwieńczona hełmem bania-stym z wydzieloną ośmioboczną iglicą. Od strony wschodniej nawy okrągła wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona baniastym hełmem. W 1707 r. dobudowano zakrystią. Część centralna dobudowanej kaplicy zbudowana na rzucie gwiaździstym utworzonym z sześcioboku. Z centralnego członu wyrasta pięć kaplic zamkniętych dwubocznie,
a jedenastometrowa przewiązka łączącą obie części kościoła stanowi jakby łodygę łączącą stary kościół z pięciopłatkowym kwiatem róży. Wnętrze kaplicy wypełniają empory wsparte na systemie słupów, usytuowanych u zbiegu ścian kaplic. Okna świątyni w kształcie czworoliścia. Dachy kaplic siodłowe, kryte gontem. Najcenniejszym zabytkiem na głó-wnym ołtarzu był późnogotycki tryptyk „Wielka Święta Rodzina“, wykonany na pocz. XVI w. przez mistrza Jakuba z Krakowa ze szkoły Wita Stwosza. Ołtarz okradziono w 1994 r. Obecnie umieszczono replikę tryptyku. Każda z kaplic posiada osobny ołtarz. W kościele są dwie ambony i dwie belki tęczowe. Największą świętością oleskiego sanktuarium jest późnogotycka figura Św. Anny Samotrzeciej, zwana też Św. Anną Oleską.